Informatie voor verwijzers

Ontstaan van de methode

De Adem- en Ontspanningstherapie (AOT) Methode Van Dixhoorn is in de afgelopen 30 jaar ontwikkeld. Reeds tijdens zijn medische studie werd dr. J.J. van Dixhoorn gegrepen door de mogelijkheid patiënten te leren zelf hun gezondheid te bevorderen. In verband daarmee bestudeerde Van Dixhoorn zowel westerse als oosterse ontspanningstechnieken. Tevens verdiepte hij zich in de kennis over stress en stressmanagement.

In de loop der jaren ontwikkelde Van Dixhoorn een geheel nieuwe reeks van instructies en handgrepen, die eenvoudig, veilig en effectief zijn, juist omdat ze nauw aansluiten bij de dagelijkse bewegingen. Specifiek is een

dynamische vorm van ontspanning als gevolg van het faciliteren van een functionele wervelkolombeweging. Hij ontwikkelde een model voor de innige samenhang tussen de beweging van de wervelkolom en de ademhaling.

Door dit te benutten verbeteren de lichaamshouding, de ademhaling en de mentale spanning. Door zich enkele instructies eigen te maken, nemen overspanning en stressklachten af, terwijl de stressbestendigheid merkbaar toeneemt.

Zo stelde Van Dixhoorn het gunstige effect van de methode vast bij hartinfarctpatiënten tijdens een gerandomiseerd onderzoek waarop hij Cum Laude aan de EUR promoveerde. De medische consumptie bleek over vijf jaar aanzienlijk afgenomen te zijn in patiënten die behandeld werden met ontspanningstherapie. Ook in andere behandelsituaties leidt adem- en ontspanningstherapie tot verbetering in functioneren, waardoor medicatie, oefentherapie, psychologische zorg, revalidatie of operatief ingrijpen minder nodig zijn.

Sinds de publicatie van het handboek ‘Ontspanningsinstructie’ is de opleiding en de praktische toepassing geprofessionaliseerd. ‘AOT’ is een vak apart geworden, die een plaats verwerft in instellingen en extramurale praktijken. De opleiding wordt gedragen door een aantal docenten, die aan het Centrum verbonden zijn.

‘Gewone’ overspanning

De Methode Van Dixhoorn maakt onderscheid tussen de gevolgen van actueel belastende factoren(stressoren), én de daardoor langzaam opgebouwde overspanning in het individu (strain). De laatste kan loskomen van de stressoren en blijven bestaan als onnodig verhoogde spanning, die veelal onbewust de voedingsbodem vormt voor klachten en disfunctioneren. Deze ‘gewone’ overspanning kan adequaat behandeld worden met adem- en ontspanningstherapie. Klachten die gunstig reageren zijn kennelijk gevolg van overspanning en vormen de indicaties voor adem- en ontspanningstherapie. Als de overspanning afneemt wordt ook de invloed van actuele stressoren op de klachten verhelderd. Zij kunnen zowel vanuit de sociale omgeving als vanuit het lichaam werkzaam zijn. De deelnemer leert de stressoren te onderscheiden van zijn innerlijke overspanning, neemt maatregelen ertegen of zoekt andere hulp, of leert er beter mee om te gaan.

Verloop van de behandeling

Via de eerste vier individuele sessies wordt onderzocht of er sprake is van een vorm van overspanning die reageert op de instructie. Blijkt dit het geval en er is klachtverbetering, dan wordt de behandeling voortgezet. Wanneer de betrokkene wel reageert op de behandeling, maar de klachten nemen helemaal niet af, dan zijn zij hoogstwaarschijnlijk niet het gevolg van overspanning. Wordt de behandeling voortgezet, dan zijn nog eens vier sessies vaak afdoende. Soms echter is een groter aantal, ruim gespreide sessies (bijv. eens per 3 à 6 weken) noodzakelijk. Een individuele sessie duurt 60 minuten.

Indicaties voor behandeling

Het verminderen van onnodige spanning leidt tot een verbetering van functioneren en een verhoging van welbevinden en de kwaliteit van leven. Deze effecten hebben een zeer brede toepassing en zijn van grote betekenis bij werkhervatting. Daarnaast wordt de methode toegepast bij vier categorieën van gezondheidsproblemen.

Spanning gerelateerde problemen: klachten zonder somatische oorzaak zoals hyperventilatieklachten, vermoeidheid en burn-out, gespannenheid, hoofdpijn, slapeloosheid, aandachtsproblemen.
Psychische problemen: vooral bij angst, paniekstoornis, depressie, fobieën en traumaverwerking
Functionele problemen van houding, beweging, adem en stem: rugklachten, nek en schouderklachten, whiplash, ademproblemen, stemproblemen, chronische pijn.
Spanningsproblemen met specifieke somatische oorzaak: vooral bij mensen met hart- en longziekten, maar ook neurologische, of interne of andere aandoeningen.

Het unieke van Adem- en Ontspanningstherapie op een rij:

De zelfregulatie van spanning neemt toe, waardoor de zorgbehoefte voor de daaruit voortvloeiende klachten afneemt.
Het doet een sterk appèl op de zelfwerkzaamheid van de cliënt.
Het is beperkt in het aantal sessies. Gemiddeld zijn er 6 tot 8 behandelingen van een uur.
Na 4 sessies vindt een evaluatie plaats. Is de problematiek te complex of lijkt een andere aanpak zinvoller dan wordt de behandeling beëindigd. Zo ook wanneer er wel sprake is van spanningsvermindering, maar de klachten niet reageren. Deze opgedane informatie is niet alleen belangrijk voor de cliënt die de oplossing voor de klacht niet langer alleen bij zichzelf hoeft te zoeken, maar ook voor de arts die nader onderzoek kan doen of laten verrichten.
Het is een goede onderzoeksmethode voor de herkomst van ‘onbegrepen klachten’ en is als zodanig te gebruiken als eerste stap in een ‘Stepped Care Model’. Zijn de klachten inderdaad spanning gebonden, dan is Adem-en Ontspanningstherapie als behandeling voldoende en is er weinig behoefte aan herhaling. De klachtenscore normaliseert en de cliënt kan zichzelf redden.
De behandeling helpt een cliënt de eigen, normaal geworden gespannenheid beter te regelen.
Het Resultatenproject: iedere therapeut neemt deel aan het registreren van de resultaten van de therapie, waardoor een landelijk overzicht ontstaat en inzicht wordt verkregen in de effecten van de behandelingen.

Websites

Voor meer informatie kunt u de volgende websites raadplegen:

methodevandixhoorn.com: Voor informatie over inhoud en achtergrond, casuïstiek, publicaties en onderzoeksgegevens.
vandixhoornvereniging.nl : Voor informatie over reglementen en het beroepsprofiel, een actuele lijst van zorgverzekeraars en algemene informatie.